Άρθρο του Χ.Κ. Λαζαρόπουλου,
Δημοσιογράφου
Στα πρώτα χρόνια της διακυβέρνησης του κ. Κώστα Καραμανλή, ο πρώην υπουργός Μεταφορών κ. Μιχάλης Λιάπης είχε κατέβει στο λιμάνι για να εγκαινιάσει τους σταθμούς και τις γραμμές στον Πειραιά, στη Λεύκα της Παλιάς Κοκκινιάς και στον Ρέντη.
Σε κάποια στιγμή, καθώς περπατούσε στο παλιό σιδηροδρομικό εργοστάσιο του ΟΣΕ, γύρισε στον δήμαρχο Πειραιά κ. Παναγιώτη Φασούλα και του είπε: «Εδώ πρέπει να χτυπήσει η καρδιά του πολιτισμού τα επόμενα χρόνια. Αυτός ο χώρος μπορεί να γίνει μια δεύτερη Τεχνόπολις».
Ο συγκοινωνιολόγος κ. Σίμος Σιμόπουλος, ο οποίος ήταν γενικός γραμματέας του υπουργείου Μεταφορών, ήταν εκείνος που υποστήριξε από την πρώτη στιγμή την ίδρυση και την εγκατάσταση του «Εθνικού Μουσείου Μεταφορών» σ’ αυτούς τους χώρους. Αυτό το μουσείο θα μπορούσε να αποτελέσει το πρώτο θεματικό πάρκο σύγχρονης βιομηχανικής αρχαιολογίας με κύριο αντικείμενο τα Μέσα Μεταφοράς που χρησιμοποιήθηκαν και κατασκευάστηκαν στην Ελλάδα από τις αρχές του 20ου αιώνα έως σήμερα.
Ανάλογες πρωτοβουλίες έχουν αναληφθεί σε άλλες χώρες της Δυτικής Ευρώπης (Γερμανία, Βρεταννία, Ολλανδία και Γαλλία) σε συνεργασία με τους συλλέκτες, σωματεία συνταξιούχων, εταιρείες, Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοικήσεως και την Πολιτεία.
Η ιδέα για τη δημιουργία Μουσείου έχει διατυπωθεί από τα μέλη του «Συλλόγου Μελέτης της Ιστορίας των Συγκοινωνιών στην Ελλάδα» από το 1992 ενώ από το 2001 αναπτύσσεται η συνεργασία με την ΕΘΕΛ για τη φιλοξενία ιστορικών ελληνικών λεωφορείων που κατέχει είτε ο Σύλλογος, είτε μεμονωμένοι συλλέκτες. Πέρα από τις ιδιαιτερότητες και τον χαρακτήρα των μέσων μαζικής μεταφοράς (σιδηρόδρομοι, τροχιόδρομοι, ηλεκτρικά τραίνα, ηλεκτροκίνητα και θερμικά λεωφορεία), υποστηρίζουμε την σύσταση ενός φορέα για την κοινή διαχείριση, διατήρηση και διαφύλαξη κάθε μουσειακού οχήματος.
Το «Εθνικό Μουσείο Μεταφορών» θα μπορούσε να συσταθεί με πολιτική πρωτοβουλία του υπουργείου Μεταφορών και τη συναίνεση του Δήμου Πειραιά στις ιστορικότερες συγκοινωνιακές εγκαταστάσεις της χώρας μας, στο παλαιό σιδηροδρομικό εργοστάσιο του ΟΣΕ στη Λεύκα της Παλιάς Κοκκινιάς. Οι παλαιότερες υποδομές του εργοστασίου σχεδιάστηκαν επί κυβερνήσεως Τρικούπη και μερικές απ’ αυτές παραδόθηκαν επί κυβερνήσεως Δηλιγιάννη. Χαρακτηριστική είναι η αποκαλούμενη «Ροτόντα» των τραίνων, την οποία επισκέπτονται ξένοι τουρίστες ειδικοί περί τις συγκοινωνίες και σε διεθνή ιστολόγια την χαρακτηρίζουν ως ένα από τα αρχιτεκτονικά κοσμήματα των σιδηροδρόμων στη βαλκανική χερσόνησο.
Το παλαιό κτήριο του σταθμάρχου πίσω από το σταθμό του προαστιακού αλλά και οι σάλες των πρώην ΣΠΑΠ (Σιδηρόδρομοι Πειραιώς - Αθηνών - Πελοποννήσου) θεωρούνται μερικά από τα ιστορικότερα βιομηχανικά κτήρια της χώρας. Σ’ αυτό το εργοστάσιο έγινε η μεγάλη απεργία κατά τη διάρκεια της Γερμανικής Κατοχής κι εκεί έγιναν οι σοβαρότερες ενέργειες δολιοφθοράς εναντίον των γερμανικών στρατιωτικών σιδηροδρόμων.
Πρόταση αξιοποίησης
Η συγκεκριμένη υποδομή θα μπορούσε να μετατραπεί στην «Τεχνόπολη του Πειραιά», όπου θα εγκατασταθεί το πρώτο και μεγαλύτερο θεματικό πάρκο υπό την εποπτεία και τον έλεγχο του υπουργείου Μεταφορών & Επικοινωνιών. Προτεινόμενος τίτλος είναι «Εθνικό Μουσείο Μεταφορών» (Ε.Μ.ΜΕ.) και θα μπορούσε να προσδιορισθεί ως «Πολυχώρος νεώτερης βιομηχανικής και συγκοινωνιακής Ιστορίας».
Στο μουσείο θα εκτίθενται παλαιά λεωφορεία (με ελληνικά αμαξώματα), οχήματα των ηλεκτρικών σιδηροδρόμων, ηλεκτροκίνητα λεωφορεία, τροχιοδρομικά οχήματα (τραμ), ατμομηχανές και δηζελομηχανές των ΣΕΚ, ΣΠΑΠ και ΟΣΕ, ιστορικά βαγόνια (όπως αυτά του «Οριέντ Εξπρές»). Παράλληλα θα μπορούσαν να φιλοξενηθούν παλαιά επαγγελματικά οχήματα (ταξί, φορτηγά και στρατιωτικά οχήματα) σε συνεργασία με συλλέκτες και συλλόγους.
Στους χώρους του Μουσείου θα μπορούσε να κατασκευαστεί μία ελαφριά γραμμή κίνησης του ξύλινου συρμού των ηλεκτρικών σιδηροδρόμων (κατασκευής 1904), συνεδριακός χώρος, αμφιθέατρο, εντευκτήρια για τους συλλόγους και τα σωματεία, μπουτίκ (με ενδυμασίες εργαζομένων στις συγκοινωνίες όπως σταθμάρχες, ελεγκτές, οδηγοί, εισπράκτορες, μηχανικοί, μηχανοδηγοί κ.ο.κ.), βιομηχανικό μουσείο με παλαιά μηχανήματα (αμαξοποιΐας, επισκευής και κατασκευής οχημάτων με την επιμέλεια του Ε.Μ.Π.), επισκευαστική βάση μουσειακών οχημάτων, χώροι αναψυχής, πρασίνου και άθλησης, καθώς και αναπαράσταση παλαιών αφετηριών λεωφορείων με σήμανση και πινακίδες εποχής.
Οι υποστηρικτές
Με κατάλληλο συντονισμό και σύσταση ενός αδιάβλητου φορέα διαχείρισης του μουσείου μπορεί να δημιουργηθεί ένα μοναδικό θεματικό πάρκο – μουσείο σε μια από τις πιο υποβαθμισμένες περιοχές της πρωτεύουσας με πρωτοβουλία του υπουργείου Μεταφορών και την έμπρακτη αρωγή των ενδιαφερομένων συλλόγων, των φορέων και των συνταξιούχων.
Ο Δήμος Πειραιά και προσωπικά ο δήμαρχος κ. Παναγιώτης Φασούλας έχει δείξει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για να προχωρήσει αυτή η πρωτοβουλία ενώ και οι βουλευτές Α’ Πειραιά κ. Δημήτρης Καρύδης και Βασίλης Μιχαλολιάκος έχουν κάνει δηλώσεις υποστήριξης. Το θέμα βέβαια είναι να προκύψει αποτέλεσμα και να καμφθεί η βουλιμία ορισμένων κατασκευαστών που θέλουν να πνίξουν στο τσιμέντο ένα από σημαντικότερα κειμήλια βιομηχανικής κληρονομιάς της χώρας.
- Αυτό το άρθρο δημοσιεύθηκε την Παρασκευή 19 Μαρτίου 2010 στην ηλεκτρονική σελίδα e-aftodioikisi.gr, διευθυντής της οποίας είναι ο κ. Νίκος Βοσδογάνης.
- Περισσότερα στη διεύθυνση: http://www.e-aftodioikisi.gr/default.aspx?pageid=2797
