Κείμενο: Χ.Κ. Λαζαρόπουλος
Αυτό το κείμενο δημοσιεύθηκε το Μάιο στο C&T
με την ευκαιρία του γυρίσματος για το βίντεο κλιπ
της Σωτηρίας Λεονάρδου
Οι τελευταίοι μήνες δεν επεφύλαξαν χαρές. Η μια δυσκολία διαδέχεται την άλλη. Η πέννα μου βασανίζεται με αντικείμενα χωρίς οίστρο. Η μούσα μου εκπορνεύεται στα δημόσια ταμεία και στους λογαριασμούς. Το μυαλό μου κοντεύει να εκραγεί από την ένταση. Ό,τι πίστευα ως τώρα μοιάζει να καταρρέει.
Οι ελπίδες αυτοκτονούν σε κάθε χιλιοστό που χαράσσουν οι ρυτίδες στο μέτωπό μου. Πρόσωπα που εμπιστεύτηκα επί σειρά ετών προκάλεσαν πίκρες κι απογοητεύσεις, τις οποίες θα περίμενα να ζήσω. Πρόσωπα και προσωπεία που πέφτουν ή ανεβαίνουν ανεπαίσθητα. Επιλέγουν τη φυγή ή αργοπεθαίνουν στη σιωπή.
Λες και βιώνω – βιώνουμε όλοι αναγκαστικά – το «χορό των σκυλιών» του Χατζηδάκη. Στο τέλος πάντως, λέει ότι κάπου υπάρχει Θεός… Όποιος Θεός! Η απόσταση της κατήφειας από τη χαρά είναι στιγμιαία σαν εισπνοή. Ήταν αυτή η ανάσα που πήρα όταν επέστρεψα την κλήση στη νεαρή και ταλαντούχα κ. Ασπασία Κωβαίου, για να μάθω σε τα μπορούσα να την εξυπηρετήσω.
«Είμαστε μια ομάδα σπουδαστών από τη Σχολή Σταυράκου κι ετοιμάζουμε τη νέα δουλειά της Σωτηρίας Λεονάρδου. Θα θέλαμε να μας βοηθήσεις. Χρειαζόμαστε ένα παλιό λεωφορείο για τα γυρίσματα» μού είπε. Ξαφνικά αυτή η άνοιξη άρχισε να μου θυμίζει πιο ξέγνοιαστες εποχές όταν τα «πρέπει» και τα «μη» δεν τα έθεταν οι δυσκολίες της αγοράς, η κακή διακυβέρνηση ή οι λιμοκοντόροι του Δ.Ν.Τ. αλλά οι γονείς, οι φίλοι και τα όνειρα για το μέλλον. Το τηλεφώνημα της Ασπασίας ήταν το απαραίτητο γιατρικό για την ίωση μιζέριας που χαλάει σε μένα (και στους υπόλοιπους συγκατοίκους του Ρωμαίϊκου) το κέφι. Ως εκείνη τη στιγμή απορούσα αν πότε η Περσεφόνη ξυπνήσει από την αγκαλιά της γης και στού Ήλιου το μπαλκόνι ξαναβγεί.
Ξέχασα τα μάταια και τα τετριμμένα της καθημερινότητας. Κλείσαμε ραντεβού ένα πρωϊνό λίγο πριν εκπνεύσει ο Μάρτης (σ.σ. ο πιο γδάρτης και παλουκοκαύτης της ζωής μου). Τα πρόσωπα και τα χαμόγελα της Ασπασίας, του Μάρκου και του Παναγιώτη μού έδωσαν κέφι να κάνω ό,τι μού ζητούσαν. Το άξιζαν.
Η επιλογή
Ύστερα από την καθιερωμένη βόλτα στο αμαξοστάσιο της ΕΘΕΛ όπου φιλοξενούνται μερικά από τα λεωφορεία που περισώσαμε από τους παλιατζήδες (αλλά δεν μπορούμε να προφυλάξουμε από τους αχρείους που προκαλούν ζημιές διότι ηδονίζονται με την ηθική και πνευματική παρακμή τους) καταλήξαμε σε ένα θρυλικό όχημα.
Ένα «πράσινο» Volvo SB 756 με αμάξωμα Σαρακάκη που κυκλοφόρησε για πρώτη φορά στις 21 Απριλίου 1981 πέρασε με επιτυχία από το… καστ.
«Θα κάνουμε το γύρισμα στα Κιούρκα στο μεταίχμιο της νύχτας με τη μέρα. Νομίζω πως είναι μεγάλη πρόκληση να επιλέξουμε έναν χαρακτηριστικό τύπο λεωφορείου που συνδέθηκε κατά κόρον με το αστικό τοπίο, να κυκλοφορήσει σε ένα ονειρικό τοπίο. Θα “μιλήσει” για την αγάπη, τη μοναξιά, την ελπίδα και την προσμονή πέρα από το σύνηθες», σκέφθηκε ο σκηνοθέτης κ. Μάρκος Λειβαδάρος. Με έπεισε αμέσως. Ο καλλιτέχνης λέει αλήθειες που σκεφτόμαστε αλλά δεν τις εκφράζουμε φοβούμενοι την πεζότητα των γύρω. Παίζει με τις αισθήσεις και τις εικόνες, δημιουργώντας ποίηση με τα συναισθήματά μας.
Παρότι το πρόγραμμα ήταν πιεστικό λόγω των υποχρεώσεων στα ασφυκτικά χρονοδιαγράμματα άρχισα να προετοιμάζω το «34». Δεν θα μπω σε τεχνικές λεπτομέρειες, ούτε σε μαστορικές «επιτυχίες» που δεν περίμενα να κάνω χωρίς την αρωγή του αδελφού μου. Θα εξομολογηθώ όμως ότι ξαναθυμήθηκα εποχές όταν σαν πιτσιρικάς πήγαινα στις μάντρες του Ασπροπύργου ή του Κηφισού για να δω τα παλιά λεωφορεία του ΕΚΤΕΛ.
Ήθελα να μοιραστώ όλη αυτή τη «μυσταγωγία» με τους παλιούς και τους νεώτερους φίλους που με βρήκαν τυχαία από το ιστολόγιο που διατηρώ. Με την ευκαιρία του γυρίσματος πρότεινα ένα δοκιμαστικό δρομολόγιο είτε στο Σύνταγμα, είτε στο Πέραμα με τη δυνατότητα μεταφοράς λίγων καλών φίλων. Η ανταπόκριση ήταν άμεση.
Οι φίλοι
Πρώτος-πρώτος ο κ. Σταύρος Τσαλτούμης, ο οποίος πάντα βρίσκεται στο πλευρό μου κι έχει οδηγήσει από Scania του 1957 έως και το πρώτο αρθρωτό Solaris που δοκιμάσθηκε από την ΕΘΕΛ για χάρη του “C&T”. Από κοντά δήλωσαν συμμετοχή ο κ. Ευάγγελος Κυριαζόπουλος, ο κ. Γιώργος Σπανός, ο κ. Γιώργος Βαρδίκος, η καλή συνάδελφος και κόρη λεωφορειούχου κ. Κατερίνα Μενεγάτου, ο εξαίρετος φωτογράφος κ. Παναγιώτης Τέντες, ο blogger «Μικρός Σερίφης», η κ. Σταυρούλα Γουρδομιχάλη μαζί με τον σύζυγό της κ. Παναγιώτη Σιμώνη.
Με την πρώτη μιζιά το Volvo άρχισε να παρακαλά για χιλιόμετρα. Ύστερα από τις σχετικές συνεννοήσεις με το γραφείο του γ.γ. του υπουργείου Μεταφορών κ. Χάρη Τσιόκα, τις άδειες και τις εγκρίσεις με την ΕΘΕΛ, το λεωφορείο πήγε για τεχνικό έλεγχο, λίπανση και απολύμανση. Ο κ. Χρήστος Σαλεμής δεν σήκωνε κουβέντα. «Το καλοκαίρι πήρα το βάφτισμα του πυρός με το Mercedes της Βιαμάξ. Τώρα δεν θα μου στερήσεις το Volvo του Σαρακάκη…», μού είπε.
Φρόντισε κι έκανε τη «Βολβάρα» ν’ αστράφτει. Το καθάρισμα λεωφορείου μετατράπηκε σε αξιοθέατο για όσους περνούσαν από εκείνο το σημείο της λεωφόρου Θηβών. Η πρώτη δοκιμή έγινε για χάρη του κ. Βαρδίκου λίγες ώρες πριν από το γύρισμα. «Πάμε ρε Χάρη μέχρι το Πέραμα! Να! Να δούμε πώς πάει το λεωφορείο», έλεγε σαν παιδί που δεν θέλει να του χαλάσεις χατίρι.
Στο δρόμο μέχρι το Πέραμα και τι δεν είδαμε. Πέρα από τα αμέτρητα χέρια για να σταματήσει το «πράσινο» και τις εκφράσεις θαυμασμού δεν πρόκειται να ξεχάσω έναν δικυκλιστή που δεν ξεκόλλησε τα μάτια του πάνω από το λεωφορείο καθώς ανέβαινε το δρόμο του Νέου Ικονίου. Μας προσπέρασε, πήγε στη στάση των σχολείων για να μας σταματήσει, αλλά για να αποφύγουμε τυχόν παρεξήγηση τον προσπεράσαμε. Δεν το έβαλε κάτω. Αφού κατεβήκαμε στα «καραβάκια» για τη Σαλαμίνα πήραμε το δρόμο προς τον Πειραιά. Ο απίστευτος πήρε το “Volvo” στο κατόπι και στο ύψος των Ταμπουρίων άρχισε να το φωτογραφίζει και να το κινηματογραφεί!
Γι’ αυτό γουστάρω τις λεγόμενες «λαϊκές γειτονιές», ειδικά του Πειραιά. Εκεί οι άνθρωποι διαθέτουν συλλογική μνήμη. Δένονται με απλά πράγματα. Δακρύζουν στην εικόνα ενός παλιού λεωφορείου, στο άκουσμα της «Μπαλάντας των αισθήσεων», στη χροιά του Μπιθικώτση να υμνεί τη «Δραπετσώνα», στην εικόνα του Καζαντζίδη πριν από μερικά χρόνια όταν ακόμα συγκλόνιζε το στέκι των ψαράδων στο λιμανάκι του Άη Γιώργη, στη σκιά του ατμοηλεκτρικού εργοστασίου στο Κερατσίνι. Ξεφεύγουν από το «φαίνεσθαι» και μένουν στο «είναι».
Το γύρισμα
Οι τεχνικοί του συνεργείου έκαναν από τα μεσάνυχτα δοκιμές φωτισμού μέσα στο λεωφορείο. Πήγαμε με τον Σταύρο κατά τις τρεις παρά για να ξεκινήσουμε. Φύγαμε κατά τις τρεισίμιση το ξημέρωμα με ένα μουντό και κρύο καιρό.
Το ξεπόρτισμα των προηγούμενων ωρών είχε κάνει καλό στη «Βολβάρα». Σε κάθε πάτημα του συμπλέκτη έδινε υποσχέσεις για περισσότερα γκάζια, αν και ήθελα να είμαστε συντηρητικοί. Ούτως ή άλλως ακόμα στο στρώσιμο είναι ο κινητήρας μετά την τελευταία γενική επισκευή. Οργανάκια, φώτα, καλοριφέρ δούλευαν καλύτερα κι από την εποχή που βρισκόταν σε υπηρεσία.
Μοναδική παραφωνία ήταν και παραμένουν τα τζάμια που έχουν ταλαιπωρηθεί από τα χρόνια αλλά θα φτιαχτούν κι αυτά. Κάτι παιδικές ασθένειες με μικροδιαρροές αέρα στις πόρτες θα ξεπεραστούν με αντικατάσταση των πλαστικών μερών στις σωλήνες με χάλκινες, όπως ήταν στα παλιότερα λεωφορεία.
Από τον Πειραιά δεν καταλάβαμε πότε φθάσαμε στη Λυκόβρυση, στον Άγιο Στέφανο και τελικά στις Αφίδνες, τα Κιούρκα όπως τα έλεγε κι η μάνα μου. Φύγαμε με μουντάδα, φθάσαμε με καταιγίδα. Το γύρισμα κράτησε έως τις εντεκάμισι το πρωί. Είχε εσωτερικές κι εξωτερικές λήψεις, κίνηση του οχήματος, σκηνές με τους δύο συμπρωταγωνιστές του SB756.
Χάρη σ’ αυτό το γύρισμα ένοιωσα ότι η Περσεφόνη βγαίνει στού Ήλιου το μπαλκόνι. Πήρα ενέργεια και δύναμη από τη ζωτικότητα των τριών παιδιών, της Ασπασίας, του Μάρκου και του Παναγιώτη. Κράτησα δύο εικόνες παρασκηνίου: κατέγραψα τον Σταύρο να κάνει σαν ενθουσιασμένος ακούραστος έφηβος πάνω στο τιμόνι του λεωφορείου ύστερα από ώρες αϋπνίας και οδήγησης, αλλά και τον σκηνοθέτη που είχε ξετρελλαθεί με το λεωφορείο! Πριν ξεκινήσουμε ήταν το όχημα. Τώρα είχε γίνει το «040»…
Κυριακάτικο ξύπνημα
Δεν θεωρώ τυχαίο ότι η Ασπασία και ο Μάρκος μάς συνόδευσαν στη βόλτα της Κυριακής, την οποία κατέγραψαν με κάμερα. Θα ερχόταν κι ο Παναγιώτης αν δεν είχε μπλέξει με τις υποχρεώσεις των γυρισμάτων. Ξεκινήσαμε από τις αφετηρίες της ακτής Ξαβερίου με μικρή καθυστέρηση.
Ανάλογες σκηνές αντικρύσαμε και πάλι. Έχει καταγραφεί στην κάμερα ο θαυμασμός μιας κυρίας που μας είδε στο φανάρι μετά την πλατεία των Ταμπουρίων, δυο πιτσιρικάδες με ποδήλατα να κυνηγούν το λεωφορείο στη λεωφόρο Δημοκρατίας αλλά και η βιασύνη μιας κυρίας να έρθει από την εκκλησία του Αγίου Γεωργίου στο τέρμα να βγάλει μια φωτογραφία του «πράσινου» με το κινητό της για να θυμάται τα παλιά.
Αξέχαστη είναι επίσης η κ. Κωνσταντίνα, η οποία δεν κράτησε τα δάκρυα συγκίνησης που πλημμύρισαν τα μάτιά της όταν είδε το λεωφορείο. «Όπως ήταν το τραμ, έτσι και τα «πράσινα» λεωφορεία αποτελούν ένα ιστορικό κομμάτι του Περάματος. Μέσα σ’ αυτά έρχονταν οι εργάτες στη ΝΑΥΣΙ του Καρρά και στα ναυπηγεία, οι παραθεριστές για τη Σαλαμίνα, οι μεροκαματιάρηδες στο Άνω Πέραμα», έλεγε κλαίγοντας και μας παρακάλεσε για μια χάρη. Ήθελε να έρθει μαζί μας μέχρι τον Πειραιά. Έτσι να ανασύρει μνήμες από το παρελθόν.
Όταν μας αποχαιρέτησε στη στάση του Ηλεκτρικού, με ένα απλό χαμόγελο η κ. Κωνσταντίνα μάς ευχαρίστησε και είπε πως δεν καταλαβαίνει γιατί σώζουμε τα παλιά λεωφορεία αλλά της αρέσει.
Ένα είναι σίγουρο: έτσι θα συνεχίσουμε…
Α Π Ο Κ Λ Ε Ι Σ Τ Ι Κ Ο Β Ι Ν Τ Ε Ο
Παρακολουθήστε ένα νέο βίντεο που γυρίστηκε 31 Μαρτίου 2011
με το επισκευασμένο πράσινο Volvo SB756 Σαρακάκη, το μοναδικό "34"
